COVID-19 – wat is het?

COVID-19 is de ziekte die veroorzaakt wordt door het coronavirus van het type SARS-CoV-2. Coronavirussen behoren tot een grote groep virussen die luchtweginfecties bij mensen kunnen veroorzaken. De symptomen van deze infecties variëren van een gewoon verkoudheidje tot ernstige ziektebeelden zoals Middle East Respiratory Syndrome (MERS) en Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) en nu dus Corona Virus Disease 2019 (COVID-19). Het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2 is verantwoordelijk voor de COVID-19 uitbraak in Wuhan (China) van afgelopen december (2019) en heeft zich in dergelijk grote mate uitgebreid dat er gesproken wordt van een pandemie - een wereldwijde uitbraak.¹

Omdat COVID-19 een relatief nieuwe ziekte is, is er nog veel onduidelijk al weten we gelukkig steeds meer. Het is ook nog altijd niet duidelijk of en hoe het virus mensen met MS beïnvloedt al geven de eerste onderzoeken niet direct reden tot zorg. In normale omstandigheden hebben mensen met MS die een ziekteremmende therapie (disease modidying therapies, DMTs) gebruiken, een verhoogd risico op het oplopen van infecties. Dit komt omdat DMTs het afweersysteem van deze mensen beïnvloeden. Of mensen die DMTs gebruiken ook meer risico hebben op het oplopen van het nieuwe coronavirus is nog niet van alle DMTs bekend. Van een heel aantal DMTs weet men dat deze geen extra risico geven op een ernstiger beloop bij COVID-19. Van enkele DMTs (de minderheid) is bekend dat deze mogelijk wel een verhoogd risico geven op ernstiger beloop bij COVID-19, maar hier moet nog wel meer onderzoek naar gedaan worden om dit met zekerheid te kunnen zeggen. Je MS-team kan je vertellen over de risico’s voor jouw persoonlijke situatie, en kan al je vragen hierover beantwoorden.

Mensen met MS hoeven geen extra maatregelen ter voorkoming van besmetting met het nieuwe coronavirus te nemen, maar het is wel ten zeerste aangeraden om zich te houden aan de adviezen van de RIVM: mensen met MS moeten net als de rest van de bevolking hun handen geregeld wassen met water en zeep gedurende 20 seconden, hoesten of niezen in een papieren zakdoekje of de binnenkant van de elleboog en niet in de hand, en 1,5 meter (2 armlengtes) afstand houden van anderen.1 Met deze maatregelen wordt de kans op blootstelling aan het virus een stuk kleiner.

Voor de meest actuele informatie over het coronavirus en de huidige maatregelen ter voorkoming van verdere verspreiding kan je de website van het RIVM raadplegen:

Inmiddels zijn de eerste vaccins tegen COVID-19 op de markt gekomen. Vaccinaties zijn bedoeld om mensen te beschermen tegen ernstige infecties. Door mensen aan een stukje van een ziekteverwekker zoals een virus of bacterie bloot te stellen (‘via het vaccin’), wordt het risico op het ontwikkelen van ernstige vormen van de ziekte kleiner.
Met een vaccin leer je je afweersysteem om de gevaarlijke ziekteverwekker te herkennen. Zo kan je lichaam sneller reageren als je daadwerkelijk met de ziekteverwekker in contact komt, en is de kans groter dat je afweersysteem de ziekteverwekker onschadelijk maakt.

Het vaccin moet dus een milde vorm van de ziekteverwekker bevatten, zodat ons afweersysteem er weerstand tegen kan opbouwen. In de werkzame delen van het vaccin zitten dan ook dode of verzwakte bacteriën of virussen, of kleine deeltjes van de bacteriën of virussen.
Kortom: een vaccin bestaat dus uit (delen van) een ‘levende’ (verzwakte) ziekteverwekker of uit een niet-levende (ook wel geïnactiveerde vaccins genoemd). In het geval van de vaccinaties tegen COVID-19 gaat het alleen om de niet-levende vaccins; er wordt dus geen levend coronavirus gebruikt in de vaccins.

De eerste twee vaccins tegen COVID-19 die goedgekeurd zijn in Nederland (BioNTech/Pfizer en Moderna) zijn zogeheten mRNA-vaccins: deze bevatten geen virus maar alleen een heel klein stukje van de genetische code van het virus. In je lichaam maakt deze code dan de spike-eiwitten van het coronavirus aan zodat je afweersysteem hier mee in contact kan komen en deze in het afweergeheugen kan prenten. Wanneer je dan een keer echt besmet zou raken met het coronavirus dan is de kans groot na vaccinatie (90%) dat je afweersysteem het coronavirus direct herkent en onschadelijk maakt nog voordat je er ziek van kan worden.

Omdat mensen met MS, en zeker mensen die ziekteremmende MS-medicatie (DMTs) gebruiken, een groter risico lopen op het krijgen van infecties, wordt hen aangeraden zich te laten vaccineren tegen COVID-19. Het is wel verstandig om eerst, voordat je de vaccinatie krijgt, advies te vragen van je MS-team. Sommige medicijnen kunnen namelijk ervoor zorgen dat het vaccin wat minder goed werkt, en dus minder beschermt tegen COVID-19. Je MS-team kan kijken of dit bij jou het geval is, en kan je adviezen geven over de beste timing voor je vaccinatie. Hoe dan ook: het advies van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie is dat alle mensen met MS zich zouden moeten laten vaccineren tegen COVID-19. Óók de mensen met ziekteremmende medicijnen.4 En dat is goed nieuws, want dat betekent dat ook mensen met MS zich kunnen beschermen tegen deze ziekte, en kunnen bijdragen aan het intomen van de pandemie.